HATMİ

Diğer İsimleri :  Devegülü, Hitmi, Gülhatem, Tıbbihatmi, Althaea officinalis, Malvaceae

Botanik Bilgi : Ebegümecigiller familyasındandır.Çok yıllıktır. Kök kısa, kalın, etli, beyaz, çok başlı, yalın veya çok yan köklüdür.Dikine çıkan gövde çok dallıdır. Boyu 60 ile 150 cm arasında değişir, çok seyrek olarak 2 m’ye dek ulaştığı görülür. Gövdenin alt bölümü odunumsu, kaba kıllı, üste doğru otsu, beyazımsı keçe gibi kıllarla kaplıdır. Yapraklar saplı yumurta biçimli, kadife gibi, kıllarla kaplıdır.Alt yapraklar kalp biçimli 5 parçalı, üst yapraklar 3 parçalı uca doğru sivridir. Çiçekler yaprak koltuklarından çıkar, 5 yapraklıdır. Aşağıdan yukarıya doğru hazirandan eylüle dek açar. 3-5 cm çapında çoğunlukla çok açık pembe beyaz renklidir.Kuru veya taze olarak kökünden (Radix Althaeae), yapraklarından (Folia Alt-haeae), çiçeklerinden (Flores Altheaea) yararlanılır.Bilinen Bileşimi : Müsilaj, pektin, asparagin, tuzlar, nişasta, betain, şekerler, fermentler, hatmiyağı.Toplanması ve Kurutulması
Kısa doğru içindeki müsilaj denen sümüksü madde oranı arttığından kökler son baharın sonunda kuru bir havada topraktan çıkarılmalıdır. Genellik 2 yıllık kökler toplanır. Toprak, yan kökler ve odunumsu bölgeler temizlenip, soyulur. 15 - 20 cm uzunlukta kesilir, çok kalınsa boylamasına kesilir.Havadar bir yerde ve gölgede çabuk bir şekilde kurutulmalıdır. Aksi takdirde saprophytendenen bir mantar türeyerek lekelenir ve küf kokar. Bu yüzden 35 - 60′c de havali fırınlarda kurutmak daha uygun olabilir.
 
Yapraklar çiçek açma süresi bitiminde toplanır. Yapraklar kesinlikle sararmamış, yani pucciniamalvacearum denen hatmi pası hastalığına yakalanmamış olmalıdır. Havadar ve gölge yerlere sererek kurutulmalıdır.Faydaları

Şiddetli öksürüğe faydalıdır.

Bağırsakları yumuşatır, bağırsak yaralarına şifa sağlar.

Mideyi yatıştırır.
İdrar söktürücüdür.
Nezleyi hafifletir. Göğsü yumuşatır ve balgamı söktürür.

Kullanım Şekli : 1 tatlı kaşığı kurumuş yaprak, 1 bardak su içinde kaynama noktasına kadar ısıtılır, sonra ateş kısılarak 10-15 dakika daha ısıtma işlemi sürdürülür. Böylece hazırlanan dekoksiyondan günde üç kez birer bardak içilir.

 

Hatmi sakinleştiricidir.
Ağız, boğaz ve diş diplerindeki ülserlere iyi gelir.
Kullanım Şekli :  1 -2 tatlı kaşığı alınıp üzerine 1 bardak kaynar su dökülerek ve 10 dakika demlendirilerek bir infüzyon hazırlanır. Sakinleştirici etkisi için günde üç kez birer bardak infüzyon içilir. Aynı infüzyonla yapılan gargara, ağız ülserlerine iyi gelir.
 

Ayrıca hatmi bedendeki yaraları iyileştirir.
Kullanım Şekli : Bunun için, hatmi yaprakları ezilerek bir yara lapası hazırlanır. Bu lapa yaralara dıştan uygulanır.
 

Diş ağrılarını geçirir.

Boğaz yolarındaki iltihapları geçirir.

Kullanım Şekli : 2 çay kaşığı kıyılmış kök 250 ml soğuk suda 2-3 saat demlendirilir, yavaş yavaş ısıtılır, çok kısa kaynatılır, süzülür.